Bu Konuda Ortaya Atılan Bir Şüphe ve Ona Reddiye:

[Ebu Muhammed Es-selefi]

Bu Konuda Ortaya Atılan Bir Şüphe ve Ona Reddiye:
Bir kişi şöyle diyebilir: “Akıl, varlıklarda ya hareketi ya da sakinliği kabul eder (yani var olan bir şey ya hareketlidir ya da sakindir). Canlı varlıklar hareketle vasıflı, cansız varlıklar ise sakinlikle vasıflıdır. Allah hayy olduğuna göre O’nun da mutlaka hareketle vasfedilmesi gerekir.”

Bu şüpheye reddiye:
Bu sözü söyleyen kişiye şöyle deriz: Bahsettiğin bu hü-küm, müşahede ettiğin hissedilen şeye ve ondan başkasını görmediğin yaratılmışlara göredir. Böylece sen hatalı bir sonuca düştün. Çünkü görmediğin bir varlığıki O, yaratıcıdır şahid olduğun şeye kıyas ettin. Oysa unuttun ki her türlü noksan sıfattan münezzeh olan yaratıcı, varlığında hiçbir şeye benzemez.

Evet, her yaratılmış ya bir mekânda sakin ya da başka bir mekânda hareketlidir. Fakat mekândan münezzeh olan ve hiçbir mekânın kendisini kuşatmadığı varlık çünkü mekân sınırlıdır, Allah’ın ise sınırı yoktur nasıl olur da bir mekânda sakin olur ya da başka bir mekânda hareket eder?! Hâlbuki O, hiçbir şeyin kendisine gizli olmadığı ve kendisi, hiçbir şeye gizli olmayandır. O, bize şah damarımızdan daha yakındır. Yakınlığı konusunda hiçbir şey O’na benzemez. O; hululden (bir mahlukun içine girmekten), bir mekâna yerleşmekten, kaybolmaktan ve değişmekten mü-nezzehtir.
Gerçek şu ki varlıklar üç kısımdır, iki kısım değil.
Birinci kısım: Sakin olan.
İkinci kısım: Hareketli olan. Bu iki kısım varlığın birçok benzeri vardır.
Üçüncü kısım ise sakinlik ve hareketten münezzeh olan. Bu varlığın ise hiçbir benzeri yoktur.
O hâlde sapıklık ve hatanın temeli; tesbih, takdis ve tenzih kaidelerini anlamamak ve kendisine hiçbir şeyin benzemediği ve hiçbir dengi olmayan yaratıcıyı mahluka kıyas etmektir