BOŞANMA İLE İLGİLİ DİĞER HÜKÜMLER

[buhari]

BOŞANMA  İLE  İLGİLİ   DİĞER  HÜKÜMLER

1-   Eğer   bir   kadın   küçük   veya   yaşlı   olduğu   için aybaşı   halini   görmüyor ve kocası  da onu üç  talak  ile ve sünnete   uygun   olarak    boşamak    istiyorsa,   önce   onu   bir talak   ile  boşadıktan  sonra  birer  ay  ara  ile  iki kez daha birer   talak   ile   boşar.   Zira  bu kadın  hakkında bir aylık süre,   bir aybaşı  halini görmek  hükmündedir. Allah   (c.c)   şöyle  buyurdu:
"Kadınlarınız  içinde  aybaşı  halini  görmekten kesilenler   ile   henüz   aybaşı   halini   görmemiş   olanların   iddetini tayin    edemezseniz    bilin   ki   onların    iddet    beklemesi   üç aydır."   
(Talak:   4)
2 - Ay halinde olan kadını boşamak haram ise de, eğer kocası onu boşarsa boşanmış olur. Fakat kocasının onu  bir daha  nikâhı  altına  alması  vacibtir. Zira Abdullah b. Ömer (r.a) karısını ay halinde boşamıştı. Rasulullah (s.a.s) Hz. Ömer'e: "Oğluna emret, karısını  tekrar  nikâhı   altına   alsın"  buyurmuştur.
(Buhari,   Müslim,   Ebu  Davud,   Nesei)

[buhari]

2  - KULLANILAN KELİME   İTİBARİYLE OLAN  BOŞANMA:

 A -SARİH   LAFIZLAR:   Talak    kelimesinin    kapsadığı harflerden   meydana   gelmiş   olan   ve Arapçada  "Kadını   Boşamak"tan başka   bir   anlamda   kullanılmayan   açık   kelime, talak   maddesidir.
Arapçada (Enti talikun, Enti mutallakatün, Tallak-tuki); Türçede (Sen benden boş ol, Sen benden boşsun, Ben  seni  boşadım)  gibi.
Belirtilen bu tabirler talak (boşanma) manasına konulmuş ve onu ifade etmede açıktır, niyete muhtaç değildir. Anlamı kendi yerine geçer. Bundan dolayıdır ki, itibar onun manasına değil, bizzat lafız ve ibaresine göredir. Bu bakımdan karısına hitaben yukarıdaki cümlelerden birini söyleyen kimsenin ağzından bu -hata yolla çıksa bile- çıkan kelime ve cümlenin mana ve maksadını bilsin veya bilmesin karısı hüküm yönünden boş olur.
Ebu  Hureyre  (r.a)'den; Rasulullah  (s.a.s) şöyle   buyurdu:
- "Üç şey vardır ki, bunların ciddisi de, şakası da ciddidir. Bunların birincisi; nikâh, ikincisi; boşanma, üçüncüsü de; bir adamın boşamış olduğu karısına tekrar dönmesidir."
   (Ebu  Davud,   Tirmizi,   Ibni  Mace,   Ahmed)
Hakim  rivayet  etti  ve  Sahih  dedi. Tirmizi  bu hadis  için  Hasen  dedi

[buhari]

SARİH  LAFIZLA YAPILAN  BOŞANMA  İLE  İLGİLİ   HÜKÜMLER

1 - .Yukarıdaki cümlelerden herhangi biriyle -kişi daha fazla bir sayıyı da kasdetse ancak bir talak vaki olur. Çünkü bu deyimler: "Sen benden bir talak ile boşsun" manasını taşırlar. Bunun içindir ki birden fazla bir sayı kastedildiği zaman "Sen benden iki" veya "üç talakla  boşsun"  demek  gerekir.
2 - Eğer bir kimse, karısına, "Sen benden boşsun boş" dedikten sonra, "Ben birincisiyle bir talak, ikincisiyle de bir talak kastettim" derse, kabul olunur. Çünkü ikisi de boşamak için kullanılan deyimlerdir. Bu kimse sanki  "Sen  benden  boşsun,   sen  benden  boşsun"  demiştir.
Ebu Hureyre (r.a)'den; Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu :
- "Allah, insanların zihninden geçtiği halde konuşmadığı veya fiiliyata çıkarmadığı şeylerde kendilerini sorumlu  tutmaz."
(Buhari,   Müslim,   Ebu  Davud,   Tirmizi,   Nesei)
 3- Kadına (Senin başın, senin yüzün veya seniı bedenin benden boş olsun) dendiği zaman kadın boşanmi: olur. Çünkü baş, yüz ve beden kelimelerinin her üçü de şahsın kendisi  manasında  da kullanılırlar.
4- Eğer kişi karısına: "Sen yarın benden boşsun' derse,   kadın  tan yerinin  ağarmasıyla  boşanmış olur.
5- Eğer kişi, bugün evlendiği karısına: "Sen düı benden boşsun" dese, boş olmaz. Çünkü boşanmayı öyle bir zamana bağlıyor ki, o zaman boşama yetkisine sahi] değildir.
Cabir   (r.a)'den  Rasulullah   (s.a.s)   şöyle  buyurdu: "Boşanma   ancak   nikâhtan   sonradır.   Azad etme  ancak   sahip olduktan  sonra  geçerli  olur."
(Ebu  Davud,   El-T ay alisi  rivayet  etti. Hakim  rivayet  etti  ve Sahih   dedi
6- Eğer bir kimse karısına büyük, şehadet ve orta parmaklarını göstererek: "Sen bu kadar boşsun" derse kadın üç talak ile boşanmış olur. Fakat, kişi "bu kadar" demeden parmaklarıyla işaret ederse işaret ettiği parmaklar kaç  tane  olursa  olsun  bir talak   sayılır. Rasulullah (s.a.s) ayın kâh otuz, kâh yirmidokuz gün sürdüğünü söylemek isterken, on parmağını açarak ve ilkkez "Ay bu kadar, bu kadar ve bu kadardır" buyurmuş ve üçüncü kezde "bu kadardır" deyince bir elinin baş parmağını  kapatmıştır.,
   (Buhari,   Müslim,   Ebu  Davud
7- Eğer bir kimse, kendisiyle gerdeğe girdiği ay halini gören karısına "Sen benden üç talak ile sünnete uygun olarak boşsun" der ve bu sözü ile hiçbir şeyi kastetmezse, karısı her bir temizlik halinde bir talak ile kendisinden boşanmış olur. Eğer bu sözü ile "talakların her üçü de birlikte veya her biri bir temizlik halinde vaki olsun" diye kastederse neyi kastetmiş ise öyle olur.
B - KİNAYE LAFIZLAR: Talaka (boşanmaya) konulmamı: yâni; o mana için belirlenmediği halde, talak manasındı kullanılan ve diğer manayı da ihtimal tutan kelimeler Kinaye  lafızlardandır.
"Ehline kavuş", "Benden git muradına er", "Örtün" "Başını ört", "Sen hürsün", "Kendine koca ara", "Seı benim karım  değilsin",   "Ben  senden  ayrıyım"  gibi.
 
Bunlar talak manasını ifadede açık olmayıp, ona ve diğer manaya gelebilme ihtimali olduğu için o sözlerle talakın meydana gelmesi kocanın niyetine veya boşamadan  bahsedilmek  gibi karinenin  delaletine  bağlıdır.
Malik'e şöyle rivayet olundu: Irak'tan Ömer b. Hat-tab'a: "Bir adamın, karısına; (ipin boynunda) dediğini yazdılar.   Bunun üzerine Ömer  (r.a)   (Irak'taki  valisine):
-"Ona, hac mevsiminde benimle Mekke'de görüşmesini söyle" diye yazdı. Hz. Ömer, Beytullah'ı tavaf ederken adı geçen adam Hz. Ömer'le karşılaşıp selâm verince Hz.  Ömer:
-"Sen kimsin?"  diye  sordu.  0 da cevaben:
-. "Yanına gelmesini emrettiğin kişiyim" deyince, Hz.  Ömer:
-"Şu Kabe'nin Rabbi için sana soruyorum karına; (ipin boynunda) derken niyyetin neydi?" Adam, Hz. Ömer'e:
-"Buradan başka bir yerde sorsaydın gerçeği söylemezdim. Bu sözümle karımı boşamayı kastettim" deyince Hz.  Ömer:
-"Hüküm istediğin gibi olmuştur (yâni; karın senden boştur)"  dedi.
   (Malik,"Muvatta")
Kinayeler iki kısım olup bir kısmı ile rec'i boşanma vaki olur ve bir talaktan fazla vaki olmaz. Bunlar da: "Günlerini say", "Rahminin boş olduğunu öğren" ve "Sen birsin" deyimleridir. Çünkü birinci deyim, "İddetini bekle" manasında olabildiği gibi "Senin ömründen ancak sayılı günler kalmıştır" manasında da olabilir. Eğer kişi, bu deyimi kullanırken birinci manayı kastederse, "Seni boşadım" demek olduğu için onunla bir talak vaki olur,   bu  talak  ta  rec'i'dir.
İkinci deyimde "Rahminin boş olduğunu öğrendiğin zaman evlenebilirsin" manasında olabildiği gibi "Rahminin boş olduğunu öğrendiğin zaman seni boşayacağım" manasında da olabilir. Eğer kişi birinci manayı kastederse "seni boşadım" demek olduğu için onunla bir talak vaki olur ve vaki olan  talak  rec'i'dir.
Üçüncü deyim de; "Sen bir talak ile boşsun" manasında olabildiği gibi "Sen benini gözümde birsin" manasında da olabilir. Eğer kişi birinci manayı kastederse kadın kendisinden bir talak ile ve rec'i olarak boşanmış olur. Çünkü bu deyimlerin hepsi de "Sen benden boşsun" manası  yerine  geçer.
 Ağızla söylendiği zaman nasıl üç talak dahi kaste-dilse  de  sadece bir talak  vaki  oluyorsa  bu  da öyledir.
Kinayenin geri kalan deyimleri ise, eğer kişi onlarla boşanmayı kastederse boşanma bain (yâni; kadının iddeti devam etse de, kocasının yeni bir nikâh akdi yapılmadan karısına dönemiyeceği boşanma) olarak ve bir talak vaki olur. Eğer kişi onlarla üç talak kastederse üç talak, iki talak kastederse bir talak ve fakat boşanma  bain olarak  vaki  olur.
Rasulullah (s.a.s) evlendiği bint-ül Cüne ile gerdeğe girdiği  zaman  Rasulullah'a:
-"Sen'den Allah'a  sığınırım"  dediğinde  Rasulullah:
-"Çok büyük birisine sığındın. Ailenin yanına dön" buyurdular.
(Buhari,   Müslim)
   Hadis-i Şerifte Rasulullah (s.a.s)'in kadına; "ailenin yanına dön" şeklinde söylemiş olduğu sözü boşama niyetiyle söylemiştir. Bu söz niyete bağlı olmasaydı Buhari ve Müslim'de geçen hadiste Rasulullah (s.a.s) Kâb b. Mâlik"e: "Hanımını ailesine gönder" dediğinde Kâb b. Mâlik: "Boşayayım mı yâ RasulAllah?"   demezdi.

[buhari]

3 - HÜKÜM  İTİBARİYLE  BOŞANMA:

A -RECİ TALAK: Rec'i Talak; kadının iddeti (şer'i bekleme müddeti) devam ettikçe (kadın istemese bile) kocanın karısına  dönmeye  hakkı  olan  talaktır.
Allah   (c.c)   şöyle  buyuruyor:
"Kadınlarınızı (bir veya iki talak ile) boşadığınız zaman, iddetlerini bitirmeye yakın onları ya iyilikle nikâhınız  altında  tutun,   yahut  iyilikle  bırakın."
(Bakara:   131)
Sözde asıl olan açıklık (sarihlik)tir. Talakta asıl olan da rec'i olmaktır. Kendisiyle cinsi münasebette bulunulan karısına sarih (açık) kelimelerle talakı (boşamayı) yönelten kimse, bir şeyi niyet etsin veya etmesin, onu bir talak-ı rec'i ile boşamış olur. Bain talak'ı veya birden fazlasını niyet etmiş olsa da, bunu diliyle söylemedikçe  hükmü  olmaz.

[buhari]

SÖZLÜ  VE  FİİLİ   REC'AT:

Rec'i talak, sözlü ve fiili olmak üzere iki kısma ayrılırlır.
 
SÖZLÜ REC'AT: Boşanmış kadın ister hazır olsun, ister hazır olmasın veya uykuda olsun; kocasının: "Seni veya karımı bir daha nikâhım altına aldım" demesi ile olur. Kişi böyle dediği zaman kadın bir daha nikâhı al-Tına  girmiş olur.
FİİLİ REC'AT: Koca boşamış olduğu karısını okşar veya öper, ya da cinsi münasebet gibi şeylerde bulunursa, bu , fiili rec'at olur. Fakat kadına şehvetsiz olarak  bakmak  veya  dokunmak öyle  değildir.

REC'İ  TALAK  İLE  İLGİLİ  DİĞER HÜKÜMLER:

1- Kişi, karısını rec'i talak ile boşadıktan sonra iddetinin daha bitmemiş olması şartıyla onu tekrar nikâhı altına almak istediğinde buna iki kişiyi şahit tutması müstehaptır. Şayet şahit tutmasa da caizdir. Çünkü boşanan kadını bir daha geri almak eski nikâhı sürdürmek olduğuna göre, onun için şahit tutmak vacib değildir. Ancak birbirlerini yalanlamalarına mahal bırakmamak  için  iki  şahidin  huzurunda  yapılması   müstehaptır.
2- Şer'i olan iddet müddeti üç hayız müddetidir. Eğer kadın üçüncü aybaşı halinde on gün geçtikten sonra kanı kesilirse, henüz yıkanmamış olsa bile iddeti bitmiş olur. Eğer on gün geçmeden kanı kesilirse, yı-kanmadıkça veya aradan tam bir namaz vakti geçmedikçe iddeti bitmiş sayılmaz. Çünkü hiçbir aybaşı hali on günden fazla sürmez. Bunun için, on gün geçtikten sonra kan kesilince üçüncü aybaşı hali bitmiş olur ve onun bitimiyle de kadının iddeti biter. Fakat on .gün geçmeden kan kesilirse, bir daha akması muhtemel olduğu için kadının ya gerçekten yıkanması ya da yıkanmanın yerine geçmek üzere tam bir namaz vaktinin aradan geçmesi gerekir ki  iddeti bitmiş  sayılabilsin.
Allah   (c.c)   şöyle buyuruyor:
"Boşanmış kadınlar, kendi kendilerine üç hayız müddeti  beklerler."
 (Bakara:   228)
Sevri Mansur'dan, O, İbrahim'den, O da, Alkame' den  rivayet eder ki,  Alkame  şöyle  demiştir:
-"Biz Ömer b. Hattab'ın yanında idik, O'na bir kadın  geldi ve:
-"Kocam beni kendisinden bir ya da iki talak ile ayırdı, sonra bana geldi. Ben de suyumu koydum, elbisemi çıkardım ve kapıyı kapattım" dedi. Hz. Ömer, Abdullah  b.   Mes'ud'a:
 -"Ne  dersin?"   diye  sordu.   O:
-"Kadına namaz helal olmadıkça adamın karısı olduğu kanaatındayım"   dedi.   Hz.  Ömer'de:
-"Ben de bu görüşteyim" dedi. Hz. Ebu Bekir Es-Sıddik, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Ebu'd-Derda, U-bade b. Samit, Enes b. Malik, İbn Mes'ud, Muaz, Ubey b. Ka'b, Ebu Musa El-Eşari, İbn Abbas, Said b. Müsey-yeb, Alkame, Mücahid, Atâ, Tavus Said b. Cübeyr, Kat' ade, Şa'bi, Süddi, Mekhul, Dahhak, Ata el-Horasani'de bu  görüştedirler.              (Taberi,   İbni Kesir)

3- Eğer kadın, müslüman olmayıp hristiyan veya yahudi olursa kanının kesilmesi yeterlidir. Çünkü bu kadın müslüman olmadığı için ona ne gusül ve ne de namaz farz değildir ki, ondan fazla olarak bir şey beklensin.
4- Eğer kadın yıkanırken vücudunun bir yerini unutup o yer kuru kalırsa, kuru kalan yer eğer bir organ veya bir organdan çok olursa iddeti bitmiş olmaz. Eğer bir organdan az olursa bitmiş olur. Fakat bu durumda kadın yıkanmadan başka bir erkekle evlenmesi helal olmaz.
5- Rec'i talak ile boşanan kadın kocasına helal olduğu için iddette iken makyaj yapabilir ve süslenebilir. Çünkü kocasıyla arasındaki nikâh rec'i talak ile ortadan kalkmış olmaz. Kocasının onu geri alması da mestahaptır. Süslenmek ise geri alınmasına yardımcı olduğu  için helaldir.
6- Kişi rec'i talak ile boşadığı karısını tekrar nikâhı  altına  almadıkça beraberinde yolculuğa çıkaramaz.
Allah  (c.c)  şöyle buyuruyor:
"Boşadığın kadınları iddetleri bitmedikçe evlerinden çıkarmayın ve onlar da çıkmasınlar."   
(Talak:   1)
7- Rec'i boşanma cinsel ilişkiyi haram kılmaz. Çünkü rec'i boşanma ile evlilik bağı tamamen kopmuş olmaz. Bunun içindir ki kişi kadına danışmadan onu bir daha  nikâhı  altına  alabilir.
B - Bâin Talak: Bain talak'ı kadının iddeti devam etse de kocasının nikâhı devam ettirme hakkı olmayan talaktır. Yâni; yeniden nikâh akdi yapılıncaya kadar karısı  ona haramdır.
 

[buhari]

BAÎN  TALAK  AŞAĞIDAKİ   ŞEKİLLERDE MEYDANA GELİR:

1- Bir adam karısını rec'i talak ile boşadıktan sonra iddet müddeti içinde nikâhı altına almazsa iddet müddeti  biter bitmez bu  talak  bain talaka  dönüşür.
2- Boşanma açık ve kesin kelimelerle olduğu zaman bain talak olur. Kişinin karısına "Sen benden bain talakla  boşsun"   demesi  gibi.
3- Kişi karısını kinaye yoluyla (açık olmayan) bir ifade ile boşar ve niyeti bain talak ile boşamaksa bu talak  bain  talak  olur.
4- Kişi karısını cinsi münasebette bulunmadan bo-şarsa  bu  talak   bain  talak  olur.
5- Kişi herhangi bir bedel karşılığında karısını boşarsa  bu  talak  bain  talak  olur.
6- Kişi karısını ister bir kerede üç talakla, ister ayrı zamanlarda birer talakla üç defa boşasın bu boşanmaya büyük beynunet olan bain talak denir. Üç talakla boşanan kadın ise sahih bir nikâh ile bir başka erkek ile evlenip o erkek kendisiyle cinsi münasebette bulunmadıkça ve ondan da ayrılıp iddeti bitmedikçe eski kocasıyla  bir daha  evlenemez.
Allah   (c.c)   şöyle  buyuruyor:
"Eğer bir daha onu boşarsa kadın bir başka erkekle evlenmedikçe bir daha kendisine helal olmaz. Eğer ikinci kocası da onu boşarsa Allah'ın yasalarını koruyacaklarını sanırlarsa eski karı kocanın birbirlerine dönmelerine bir engel yoktur. Bunlar, bilen kimseler için Allah'ın açıkladığı   yasalardır."
   (Bakara:   230)
Hz.   Aişe   (r.a)'dan;   Hz.   Aişe  şöyle  demiştir: Rıfa'a  el-Kurazı'nın  zevcesi   Rasulullah   (s.a.s)'e  gelip dedi ki:
-"Rıfa'a beni boşadı, tamamen boşadı. Ben de on dan sonra Abdurrahman b. Zübeyr el-Kurazi ile evlendim.   Fakat onun  erkeklik  uzvu  bir elbise parçası  gibi...
Bunun  üzerine   Rasulullah   (s.a.s) "Belki tekrar Rıfa'a'ya dönmek istiyorsun, fakat bu olmaz. Abdurrahman ile cima tadını hissetmedikçe Rıfa'a'ya  dönemezsin"  buyurdu.
(Buhari,   Müslim,   Ebu  Davud,   Tirmizi,   Nesei)