Allah'ı her türlü eksiklik ve ayıptan tenzih etmek.

[Ebu Muhammed Es-selefi]

Allah’ı hakkıyla tesbih ve takdis etmenin gerektirdiği şeylerden biri de O’nu, her türlü eksiklik ve ayıptan ten-zih etmektir.

Yüce Allah; uyuklamak, uyumak, ölmek, fâni olmak ve helak olmak gibi mükemmel hayata zıt olan her şeyden münezzehtir. Yine O; cehalet, gaflet ve unutma gibi mükemmel ilme zıt olan her şeyden münezzehtir. Aynı şekilde O; acziyet, zayıflık, şiddetli yorgunluk veya en hafif yorgunluk gibi mükemmel kudrete zıt olan her şeyden de münezzehtir. Herhangi bir şeyi yaratmak, O’nun için diğer bir şeyi yaratmaktan daha kolay veya daha zor değildir; çünkü O’nun kudreti mükemmel bir kudrettir. Yüce Allah mecbur olmak, zorlanmak ve mülkünde dilemediği bir şeyin olması gibi mükemmel iradeye zıt olan her şeyden de münezzehtir. O; sağırlık ve seslerin karışması gibi mükemmel duymaya zıt olan her şeyden de münezzehtir. Yine O; körlük ve gö-rülen şeylerin karışması gibi mükemmel görmeye zıt olan her şeyden münezzehtir. Aynı şekilde konuşamamak, söylemek istediğini ifade edememek ve kelimelerin son bulma-sı gibi mükemmel kelama zıt olan her şeyden de münezzehtir. O; ihtiyaç, şehvet, afet (bir zararın isabet etmesi), hastalık, yemek, içmek, fayda elde etmek ya da zarardan kaçınmak gibi mükemmel manada müstağni olmaya zıt olan her şeyden de münezzehtir. O; zulüm ve vâdinden dönmek gibi mükemmel hikmet ve adalete zıt olan her şeyden de münezzehtir. Yüce Allah sınır, miktar, bir mekânda olma, üzerinden zaman geçmesi, değişmek, sonradan olmak, zatında hâdislerin bulunmasını kabul etmek gibi mükemmelliğe zıt olan ve eksikliği gösteren her şeyden de münezzeh ve yücedir.
Yüce Allah’ın mahlukun zatının vasfedildiği her türlü eksiklik ve ayıptan münezzeh olduğuna dair Kur’ân-ı Kerîm’de birçok ayet vardır.

Örneğin; uyuklama ve uyku Allah’ın şu ayetinde nefyedilmiştir:
ٱللّٰهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلْحَيُّ ٱلْقَيُّومُۚ لَا تَأْخُذُهُۥ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌۚ
«Allah, kendisinden başka ibadete layık ilah olma-yandır. O (ٱلْـحَـيّ) el-Ḥayy’dır (mahlukatın hayatına benze-meyen, başlangıcı ve sonu olmayan mükemmel hayat sahi-bidir), (ٱلْـقَـيُّـوم) el-Kayyûm’dur (hiçbir şeye muhtaç olma-yan, kendisi dışındaki her şeyin hem var oluşlarında hem de varlıklarının devamında her an kendisine muhtaç olduğu yüce zattır). O’nu ne uyuklama ne de uyku tutar (her türlü noksanlıktan münezzehtir).»  (El-Bakara: 255)

Acziyet ve yorgunluk, Allah’ın şu ayetinde nefyedilmiş-tir:
وَلَقَدْ خَلَقْنَا ٱلسَّمَاوَاتِ وَٱلْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَمَا مَسَّنَا مِنْ لُغُوبٍ ٣٨
«Yemin olsun ki gökleri, yeri ve bunların arasındaki her şeyi (bir göz kırpmasından daha kısa zamanda yaratma kudretimiz olmasına rağmen) altı günde yarattık. Bundan dolayı bize herhangi bir yorgunluk isabet etmiş de de-ğildir.»   (Kāf: 38)

Unutmak, Allah’ın şu ayetlerinde nefyedilmiştir:
وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيًّا ٦٤
«Ve Rabbin hiçbir şeyi unutmaz.»    (Meryem: 64)
قَالَ عِلْمُهَا عِنْدَ رَبِّي فِي كِتَابٍۖ لَا يَضِلُّ رَبِّي وَلَا يَنْسَى ٥٢
«Musa ona şöyle cevap verdi: “Geçmiş milletlere ne yaptığının ilmi, Rabbimin katında olan bir kitaptadır (Levhi’l Mahfuz’dadır). Rabbim asla hata yapmaz ve unutmaz.”»                   (Tā Hâ: 52)

Zulüm, Allah’ın şu ayetlerinde nefyedilmiştir:
وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا ٤٩
«Ey rasulüm! Bil ki Rabbin hiç kimseye zulmetmez (herkese hak ettiği şeyi verir). (El-Kehf: 49)
وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ ٤٦
«Ve bilinmelidir ki Rabbin, kullarına asla zulmetmez (kıyamet gününde herkese hak ettiği karşılığı verecektir).»    (Fussilet: 46)

Kur’ân ve sünnette geçen her mükemmel vasıf Allah’a layıktır. Bu mükemmelliğe zıt olan her türlü eksiklikten ise Yüce Allah münezzehtir.
[/b]