Tesbihin Manası

[Ebu Muhammed Es-selefi]

Tesbihin Manası:
Tenzihi gerçekleştirmek için mutlaka her türlü noksan sıfattan münezzeh olan Yüce Allah’ı tesbih etmekten kastedilenin ne olduğunu bilmek ve anlamak gerekir. Kur’ânı Kerîm’de zikri çokça tekrarlanan tesbihin manası ise Allah’ı her türlü noksan sıfattan tenzih etmek ve O’nu, kemaline layık bir şekilde takdis etmektir.

Kur’ânı Kerîm’deki birçok ayet bu manadaki tesbihe delalet etmektedir. Ayrıca her gün kıldığımız namazın içinde de tesbih vardır; rükûda “(سُبْحَانَ رَبِّيَ الْعَظِيمِ) Subḥâne Rabbiye’l-ʿAzîm”, secdede ise “(سُبْحَانَ رَبِّيَ الْأَعْلَى) Subḥâne Rabbiye’l-Aʿlâ” deriz. Ve bilinmelidir ki en değerli ve yüce zikir “(سُبْحَانَ اللّٰه) SubḥânAllah” sözüdür. Kul “SubḥânAllah” dediğinde şöyle demiş olur: “Yüce Rabbimi her türlü noksan sıfattan tenzih eder, O’nun yüceliğini ve azametini zedeleyen, O’na layık olmayan şeyleri reddederim.”

Buna göre tesbih, kalpte bir inanç ve dilde bir sözdür. Onun kapsadığı en önemli şey; Yüce Allah’ın zatının ortağı, herhangi bir yönden benzeri ve dengi olmasını reddetmek; Yüce Allah’ın zatını her türlü eksiklikten, ayıptan ve acziyetten uzak tutmak ve Yüce Allah’ın zatını yüceliğine ve azametine layık olmayan her vasıftan uzak tutmaktır. Öyleyse Allah’ı tesbih etmekten kasıt asla manası doğru bir şekilde bilinmeyen, kalbi ve hayatı etkilemeyen birtakım kelimeleri tekrarlamaktan ibaret değildir.