Cemaat Namazı

[Alkame]

Cemaat Namazı:
"وَالْجَمَاعَةُ سُنَّةٌ مُؤَكَّدَةٌ"
Cemaat Namazının Hükmü: Namazı cemaatle kılmak, müekked sünnettir.

"وَأَوْلَى النَّاسِ بِالْإِمَامَةِ : أَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّةِ . فَإِنْ تَسَاوَوْا : فَأَقْرَؤُهُمْ لِكِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى . فَإِنْ تَسَاوَوْا : فَأَوْرَعُهُمْ . فَإِنْ تَسَاوَوْا : فَأَسَنُّهُمْ"
İnsanlar içerisinde imam olmaya en layık kişi, namazla ilgili hükümleri (farzları ve sünnetleri) en iyi bilen kişidir. Şayet bu konuda eşit iseler Allah-u Teâlâ’nın kitabını en iyi okuyan kişi imam olur. Kıraatte de eşit iseler daha çok vera’ sahibi olan (takvalı ve şüpheli şeylerden kaçınan) kişi imam olur. Bütün bu konularda eşit iseler en yaşlı olanları imam olur.
"وَيُكْرَهُ تَقْدِيمُ الْعَبْدِ وَالْأَعْرَابِيِّ وَالْفَاسِقِ وَوَلَدِ الزِّنَا وَالْأَعْمَى ، فَإِنْ تَقَدَّمُوا : جَازَ ."
Kölenin, bedevinin, fasığın, zina çocuğunun ve kör kimsenin imam olması mekruhtur. Fakat imam olurlarsa arkalarında kılınan namaz caizdir.

"وَيَنْبَغِي لِلْإِمَامِ أَنْ لَا يُطَوِّلَ بِهِمْ الصَّلَاةَ"
İmam olan kimsenin, (cemaate zorluk vermemek için cemaat namazı kılanların en zayıfına göre hareket edip) namazı fazla uzatmaması gerekir.

"وَيُكْرَهُ لِلنِّسَاءِ أَنْ يُصَلِّينَ وَحْدَهُنَّ جَمَاعَةً . فَإِنْ فَعَلْنَ ذلِك : وَقَفَتْ الْإِمَامَةُ وَسْطَهُنَّ"
Kadınların tek başlarına cemaat namazı kılmaları mekruhtur. Fakat bununla birlikte cemaat namazı kılarlarsa imam olan kadın, kadınların ilk safının ortasında durur (öne geçmez).

"وَمَنْ صَلَّى مَعَ وَاحِدٍ : أَقَامَهُ عَنْ يَمِينِهِ . فَإِنْ كَانَ مَعَ اثْنَيْنِ : تَقَدَّمَ عَلَيْهِمَا"
İmam ile birlikte bir kişi namaz kılacaksa, bu kişi imamın sağında (ve biraz gerisinde) durur. Şayet iki (veya daha fazla) kişi olurlarsa imam onların önüne geçer.

"وَلَا يَجُوزُ لِلرِّجَالِ أَنْ يَقْتَدُوا بِامْرَأَةٍ ، وَلَا بِصَبِيّ ٍ، فّإنْ فَعَلُوا ذَلِكَ : بَطَلَتْ صَلاتُهُم ."
Erkeklerin bir kadına veya büluğ çağına gelmemiş bir çocuğa tabi olarak namaz kılmaları caiz değildir. Eğer kılarlarsa namazları batıl olur. 

"وَيَصُفُّ الرِّجَالُ ، ثُمَّ الصِّبْيَانُ ، ثُمَّ النِّسَاءُ"
Cemaat namazında saflar; en önde erkekler, ardından (erkek) çocuklar, sonra ise kadınlar gelecek şekilde sıralanır.

"فَإِنْ قَامَتْ امْرَأَةٌ إلَى جَانِبِ رَجُلٍ ، وَهُمَا مُشْتَرِكَانِ فِي صَلَاةٍ وَاحِدَةٍ : فْسَدَتْ صَلَاتُهُ ،لا صَلاتُهَا."
Şayet kadın bir erkeğin yanında durmuş, her ikisi de aynı imama tabi olmuşlarsa (imam da kadınlara imam olmaya niyet etmişse) bu durumda erkeğin namazı bozulur, kadının namazı bozulmaz.
"وَيُكْرَهُ لِلنِّسَاءِ حُضُورُ الْجَمَاعَة"
Genç kadınların cemaat namazına katılmaları mekruhtur.

"وَلَا بَأْسَ أَنْ تَخْرُجَ الْعَجُوزُ فِي الْفَجْرِ وَالْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ عِنْدَ أَبي حَنِيَفَة. "
İmam Ebu Hanife’ye göre yaşlı kadınların sabah, akşam ve yatsı namazları için cemaat namazına gitmelerinde bir mahsur yoktur.

"وقَالَ أبُو يُوسُفَ ومُحَمَّدٌ : يَجُوزُ خُروجُ العَجُوزِ في الصَّلَواتِ كُلِّهَا. "
İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise yaşlı olan kadının bütün namazlarda cemaat için mescide gitmesi caizdir.

"وَلَا يُصَلِّي الطَّاهِرُ خَلْفَ مَنْ بِهِ سَلَسُ الْبَوْلِ . وَلَا الطَّاهِرَاتُ خَلْفَ الْمُسْتَحَاضَةِ . وَلَا الْقَارِئُ خَلْفَ الْأُمِّيِّ . وَلَا الْمُكْتَسِي خَلْفَ الْعُرْيَانِ"
Temiz olan (idrarını tutabilen) kişi, idrarını tutamayan kişinin arkasında; temiz olan kadınlar, istihazeli kadınların arkasında; Kur’an okuyabilen kişi, okuyamayan kişinin arkasında; elbisesi olan kişi de çıplak olan kişinin arkasında namaz kılamaz.

"وَيَجُوزُ أَنْ يَؤُمَّ الْمُتَيَمِّمُ الْمُتَوَضِّئِينَ ، وَالْمَاسِحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ الْغَاسِلِينَ"
Teyemmüm yapan kişinin abdest almış olana, mest üzerine mesh eden kişinin de ayaklarını yıkayana imam olması caizdir.

"وَيُصَلِّي الْقَائِمُ خَلْفَ الْقَاعِدِ . وَلَا يُصَلِّي الَّذِي يَرْكَعُ وَيَسْجُدُ خَلْفَ الْمُومِئِ"
Ayakta durarak namaz kılan kişi, oturarak namaz kılan kişinin arkasında namaz kılabilir. Fakat rükû ve secde etme imkânı olan kimse, ima ile (başın hareketiyle) rükû ve secde eden kimseye tabi olarak namaz kılamaz.

"وَلَا يُصَلِّي الْمُفْتَرِضُ خَلْفَ الْمُتَنَفِّلِ . وَلَا مَنْ يُصَلِّي فَرْضَاً خَلْفَ مَنْ يُصَلِّي فَرْضَاً آخَرَ . وَيُصَلِّي الْمُتَنَفِّلُ خَلْفَ الْمُفْتَرِضِ"
Farz namazı kılacak kişi, nafile kılan kimseye tabi olarak namaz kılamaz. Aynı şekilde farz namazı kılacak kişi, farz olan başka bir namazı kılan kişiye de tabi olarak namaz kılamaz. Ancak nafile kılan, farzı kılana uyarak namaz kılabilir.

"وَمَنْ اقْتَدَى بِإِمَامٍ ، ثُمَّ عَلِمَ أَنَّهُ عَلَى غَيْرِ طَهَارَةٍ :أَعَادَ الصَّلَاةَ"
İmama tabi olarak namaz kılan kişi, namaz kıldıktan sonra imamın taharet üzere olmadığını (abdestsiz veya cünüp olduğunu) öğrenirse namazını iade eder.